Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

Τα χαρισματικά παιδιά στην Εκπαίδευση


Γράφει η Καραγγελή Κυριακή – Μαρία
Δασκάλα

Τα χαρισματικά παιδιά στην εκπαίδευση

Ο όρος χαρισματικός στην ψυχολογία και την παιδαγωγική αναφέρεται σε άτομα με υψηλή νοημοσύνη και αντίληψη σε συνδυασμό με δημιουργική σκέψη και ικανότητα αφοσίωσης στην ενασχόληση με κάποιο έργο. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το National Association for Gifted Children (NAGC) ο ακριβής ορισμός για τα χαρισματικά παιδιά είναι ο ακόλουθος: “Χαρισματικό άτομο είναι κάποιος , ο οποίος δείχνει ή έχει τη δυνατότητα να δείξει ένα εξαιρετικό επίπεδο σε έναν ή περισσότερους τομείς έκφρασης. Κάποιες από αυτές τις ικανότητες είναι πολύ γενικές και μπορεί να καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα της ζωής του ατόμου, όπως οι αρχηγικές ικανότητες και η ικανότητα της δημιουργικής σκέψης. Κάποιες φορές έχουν πολύ συγκεκριμένα ταλέντα τα οποία εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, τέτοια όπως η ιδιαίτερη ικανότητα στα Μαθηματικά, την Επιστήμη ή τη Μουσική. Ο όρος χαρισματικός έχει τη θέση μιας γενικής αναφοράς σ'αυτό το φάσμα ικανοτήτων, χωρίς να είναι συγκεκριμένη ή να εξαρτάται από μία μέτρηση”.
Στα χαρακτηριστικά των χαρισματικών παιδιών συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η ενασχόληση με κάποιο γνωστικό αντικείμενο ορμώμενα από ένα πηγαίο και έντονο εσωτερικό κίνητρο, η παρακολούθηση χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία περισσότερων της μιας δραστηριότητας καθώς και η αντίληψη της πραγματικότητας γύρω μας με πολυσύνθετο τρόπο.
Ορισμένες από τις βασικές δεξιότητες των χαρισματικών παιδιών μπορεί να είναι η αβίαστη αναγνώριση γραμμάτων από την ηλικία των 2 ετών, το έντονο ενδιαφέρον για το χρόνο, η αξιοπρόσεκτη μεθοδικότητα με την οποία χειρίζονται διάφορες καταστάσεις, η εξαιρετική μνήμη και η ζωηρή φαντασία. Βασικά στοιχεία της προσωπικότητας ενός χαρισματικού παιδιού είναι η κοινωνικότητα, η τάση όλα όσα κάνει να είναι τέλεια, η ανάγκη για μοναχικότητα και η τάση να διεκπεραιώνει όλες τις εργασίες μόνο του, το αίσθημα της διακαιοσυνης καθώς και ο έντονος ανταγωνισμός.
Τα ενδιαφέροντα των χαρισματικών παιδιών είναι πλούσια και πολυποίκιλα. Έχουν μεγάλη αγάπη στα βιβλία, μια έντονη κλίση στην επίλυση γρίφων, στα παιχνίδια συναρμολόγησης καθώς και τα παζλ.Ενθουσιάζονται να συγκεντρώνουν νέες πληροφορίες για θέματα που τους εξάπτουν τη φαντασία και έχουν μια αστείρευτη επιθυμία να εξηγούν όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους.
Σύμφωνα με την Επίτιμο Καθηγήτρια και Διευθύντρια του τμήματος ανάπτυξης ταλέντων του Πανεπιστημίου του Ashlanld, Jane Piirto η ανάπτυξη των ικανοτήτων των χαρισματικών παιδιών εξαρτάται από την ύπαρξη έξι παραγόντων: την οικογένεια, την κοινωνία, το σχολείο, τα γονίδια, το φύλο και την τύχη.
Όσον αφορά το σχολείο ,λοιπόν, η πρώιμη διάγνωση και η καλλιέργεια της χαρισματικότητας αυξάνει αρκετά τις πιθανότητες το παιδί να είναι ευτυχισμένο στη πορεία της ζωής του. Εκτός αυτού, η χαρισματικότητα δεν πρέπει να κρύβεται γιατι ατονεί αλλά ούτε να επιδεικνύεται διότι οδηγεί στη δημιουργία κοινωνικών και συναισθηματικών προβλημάτων στο παιδί.
Στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου οι διαφορές μεταξύ των μαθητών , τόσο οι αναπτυξιακές όσο και οι πνευματικές είναι μεγάλες λόγω της προέλευσης από διαφορετικά περιβάλλοντα. Είναι λάθος ,λοιπόν , να βιαστούμε να χαρακτηρίσουμε ένα παιδί χαρισματικό. Στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού το συμπερασμα ίσως είναι ασφαλέστερο. Σ'αυτην την ηλικία θα ήταν καλό από τη μεριά του δασκάλου να είναι σε θέση να αναγνωρίσει και να ταυτοποιήσει ένα χαρισματικό παιδί, ωστε να μπορέσει να επέμβει έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Στα ελληνικά σχολεία ,δυστυχώς, δεν υπάρχει ειδική μέριμνα για τα χαρισματικά παιδιά ούτε ειδικά τμήματα. Η χαρισματικότητα αποτελεί, λανθασμένα κατά τη γνώμη μου, κομμάτι της ειδικής αγωγής. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σχετικά με τη χαρισματικότητα θεωρώ πως είναι απαραίτητη εφόσον όλη η ευθύνη του χειρισμού της χαρισματικότητας ενός μαθητή επαφίεται στην διάθεση που έχει ο δάσκαλος καθώς και στις κατευθύνσεις που θα πάρει το παιδί από το οικογενειακό του περιβάλλον.
Ο δάσκαλος είναι ήδη επιφορτισμένος με αρκετές δραστηριότητες που δεν άπτονται απόλυτα του παιδαγωγικού του ρόλου. Κατά συνέπεια, οι δυνατότητες παρέμβασης σε παιδιά που δεν ανήκουν στο μέσο όρο είναι αρκετά δύσκολο έργο. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει τρόπος στήριξης των µαθητών αυτών, όταν αναπτύσσονται δηµιουργικές δραστηριότητες που κρατούν το ενδιαφέρον τους αµείωτο, µε τη χρήση νέων τεχνολογιών, µε διαδραστικές ασκήσεις, µε τη διαφοροποιηµένη διδασκαλία,µε το σεβασµό της προσωπικότητάς τους και µε σεβασµό στην ηλικία που βιώνουν,µε την κοινωνική µάθηση,µε την ποιότητα της διδασκαλίας και µε την ανάπτυξη της δηµιουργικής και κριτικής σκέψης.
Η ανάγκη ειδικής και προσεκτικής μέριμνας από τη μεριά των δασκάλων και των γονέων έγκειται στο γεγονός ότι η χαρισματικότητα μπορεί να είναι ευχή αλλά και κατάρα για ένα παιδί. Ο κακός χειρισμός από το σχολείο μπορεί να οδηγήσει στην ανία μέσα στην τάξη στην έντονη απογοήτευση καθώς και την υποεπίδοση ακόμα και στην ατονία της χαρισματικότητας και κατ' επέκταση στη δημιουργία ενός ατόμου δυστυχισμένου.
Κλείνοντας, ας μην παραβλέπουμε το γεγονός πως οι χαρισματικοί μαθητές που θα τύχουν της πρέπουσας προσοχής και εκπαίδευσης, τόσο από την οικογένειά τους όσο και από το σχολείο, μπορούν να εξελιχθούν σε αυριανούς πολίτες που θα έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν πολλά στο κονωνικό σύνολο. Είναι , λοιπόν, αναγκαία η δημιουργία κατάλληλου εκπαιδευτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος ώστε να αξιοποιούνται στο μέγιστο βαθμό οι κλίσεις και τα ιδιαίτερα ταλέντα των χαρισματικών μαθητών.

Το ταλέντο πετυχαίνει ένα στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να πετύχει. Η ιδιοφυΐα πετυχαίνει ένα στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να δει.


ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Ο ρόλος του στην ανάπτυξη του παιδιού

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή – Μαρία
Δασκάλα


Παιχνίδι: Ο ρόλος του στην ανάπτυξη του παιδιού

Το παιχνίδι αποτελεί ενστικτώδη εκδήλωση της εσωτερικής έκφρασης του ανθρώπου. Μέσα από το παιχνίδι παρέχονται πολλές ευκαιρίες για εξερεύνηση και μάθηση σε διαφορετικούς τομείς της κοινωνικής και προσωπικής εξέλιξης.
Μέσω του παιχνιδιού το παιδί δοκιμάζει τις σωματικές του αντοχές , επικοινωνεί και κυρίως κοινωνικοποιείται.Το παιχνίδι βοηθά το παιδί να γίνει υπεύθυνο και να συνειδητοποιήσει ότι έχει διακαιώματα και υποχρεώσεις.Επίσης, μαθαίνει να κερδίζει , να χάνει και να διεκδικεί.Ανακαλύπτει τις δυνατότητες που έχουν άλλα παιδιά της ηλικίας του, μιμείται και βελτιώνεται.Επιπλέον, αναπτύσσει την έκφραση και την φαντασία καθώς και τη δεξιότητα της μνήμης.
Σε οποιαδήποτε κοινωνία, το παιχνίδι αποτελεί μια σταθερή αξία της παιδικής ηλικίας. Ο τρόπος που παίζει ένα παιδί φωτίζει πολλά στοιχεία της προσωπικότητάς του. Παρατηρώντας κάποιος τις αντιδράσεις ενός παιδιού στην ήττα, τη νίκη του σε ένα παιχνίδι καθώς και του τρόπου που αυτό διαχειρίζεται τα διάφορα θέματα που ανακύπτουν , μπορεί να εκμαιεύσει πολλές πληροφορίες για στάσεις και συμπεριφορες στη ζωή του παιδιού στην καθημερινότητά του ή στη μετέπειτα πορεία της ζωής του. Σύμφωνα με τον Freud το παιχνίδι αποτελεί έκφραση των κρυμμένων ψυχικών συγκρούσεων του παιδιού.
Ο ρόλος του παιχνιδιού ήταν πολύ σπουδαίος για την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών πολλών γενιών αφού αποτελεί τρόπο κοινωνικοποίησης, μάθησης, εξερεύνησης αλλά και αστείρευτη πηγή γέλιου, χαράς , αισιοδοξίας και ευτυχίας. Τα παιδιά αυθόρμητα ξεχύνονταν στους δρόμους και τις αυλές και έπαιζαν ακούραστα με λαμπερά μάτια και κατακόκκινα μάγουλα χωρίς να σκέφτονται τίποτε άλλο.
Η μορφή του παιχνιδιού σήμερα έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με αυτά που ξέρουμε έμεις από την παιδική μας ηλικία ή από αυτά που έχουμε ακούσει από τους γονείς μας. Τα σημερινά παιχνίδια είναι πολύ πιο ακριβά και φανταχτερά αλλά ενισχύουν την μοναχικότητα και την παθητικότητα. Τα περισσότερα παιδιά “παίζουν” κλεισμένα στα δωμάτιά τους κολλημένα μπροστά από οθόνες τηλεοράσεων και υπολογιστών.
Παρ΄όλα αυτά η παρούσα κατάσταση είναι εύκολα ανατρέψιμη. Στο σχολείο οι εκπαιδευτικοί μπορούμε να γυρίσουμε το χρόνο πίσω και να προτρέψουμε τα παιδιά να παίξουν παιχνίδια που έπαιζαν οι παλαιότερες γενιές. Παιχνίδια όπως το κρυφτό, το κυνηγητο, το κορόιδο, το σχοινάκι και τόσα άλλα θα γεμίσουν χαρά και δημιουργικότητα τους μικρούς μαθητές. Δίνοντας τέτοιου είδους ερεθίσματα από παραδοσιακά παιχνίδια , τα παιδιά θα θελήσουν να παίξουν και στο σπίτι με τα αδέρφια τους, τους φίλους τους ή ακόμη και με τους γονείς τους. Σ'αυτό το σημείο έρχεται ο καταλυτικός ρόλος του γονέα. Αν οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να παίξουν ομαδικά παιχνίδια σύντομα θα διαπιστώσουν πόσο ευτυχισμένα και χαρούμενα θα είναι τα παιδιά.
Στις μέρες μας, το ακριβό παιχνίδι έχει ταυτιστεί με το καλό παιχνίδι. Για τα παιδιά όμως, τους αποδέκτες όλων αυτών των παιχνιδιών, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Οτιδήποτε εξάπτει τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την έκφρασή του είναι το ομορφότερο παιχνίδι. Εξάλλου, για τα παιδιά τα ομορφότερα πράγματα δεν είναι καν πράγματα! Όπως έλεγε η Αμερικανίδα αρθρογράφος Abigail Van Buren: “ Αν θέλεις τα παιδιά σου να μεγαλώσουν σωστά, να τους αφιερώνεις το διπλάσιο χρόνο και να τους δίνεις τα μισά λεφτά”.
Γιατί πραγματικά πλούσιος είναι εκείνος που τα παιδιά του τρέχουν στην αγκαλιά του όταν τα χέρια του είναι αδειανά!

Η παιδαγωγική αξία του παραμυθιού

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή - Μαρία
Δασκάλα


Η παιδαγωγική αξία του παραμυθιού
Αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω όλοι μας έχουμε να προσθέσουμε πολλές ιστορίες έπειτα από τη νοσταλγική φράση : Μια φορά κι έναν καιρό...  Μικροί ως ακροατές και αργότερα ως αφηγητές όμορφων ιστοριών. Έχουμε ταυτιστεί με ήρωες, έχουμε φοβηθεί με φοβερά και τρομερά πλάσματα της φαντασίας μας αλλά κυρίως έχουμε πλάσει έναν μαγικό κόσμο ονείρων, ελπίδας και αισιοδοξίας.
Ένα παραμύθι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού κάθε λαού. Είναι ο πιο απλός και ευχάριστος τρόπος να μας διδάξει, να μας ταξιδέψει σε μέρη μαγικά και να βγάλει στην επιφάνεια όλη μας την παιδικότητα!
Μια ιστορία για να είναι ενδιαφέρουσα πρέπει να διασκεδάζει και να ξυπνά την περιέργεια έλεγε ο Bruno Bettelheim. Αυτή είναι και η βασική μας επιδίωξη. Πολλές φορές παρατηρούμε ότι οι μαθητές μας είναι νωθροί και βαριεστημένοι. Ξεκινώντας ένα όμορφο παραμύθι θα δούμε ότι όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα πάνω μας. Ένα παραμύθι ασκεί μεγάλη επίδραση στη ψυχή ενός παιδιού για πολλούς και διαφορετικούς  λόγους.
Αρχικά, αποτελεί ένα τρόπο να ταξιδέψει το παιδί σε άγνωστους και απρόσιτους κόσμους και να δει το καλό και το κακό να προσπαθούν να επικρατήσουν. Σε όλη αυτή τη διαδικασία ο μαθητής ταυτίζεται αυτόματα με το καλό και μπορεί να ξεχωρίσει και να εξηγήσει γιατί κάποιος χαρακτήρας είναι κακός.
Εμπλέκεται σαν ένας παρατηρητής σε περίεργες ιστορίες που του μαθαίνουν  πως στη ζωή συνυπάρχουν το καλό και το κακό.
Στα περισσότερα παραμύθια ... ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα! Στο τέλος κάθε παραμυθιού το παιδί δικαιώνεται γιατι ασυνείδητα έχει ταυτιστεί με το καλό, ίσως ακόμη έχει βιώσει τις αδικίες και τις δυσκολίες των ηρώων αλλά στο τέλος όλα πήγαν καλά. Η ελπίδα που αποτελεί το βασικό σύμμαχο στη ζωη ενός ανθρώπου είναι πάντα ζωντανή. Όπως λέει ο Άγγλος συγγραφέας G.K. Chesterton: “Τα παραμύθια είναι κάτι παραπάνω από αληθινά, όχι επειδή μας λένε ότι υπάρχουν δράκοι αλλά για να μας πούνε ότι μπορούν να ηττηθούν οι δράκοι”
Σήμερα λόγω έλλειψης χρόνου , αλλά κυρίως λόγω της υπέρμετρης χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων τα παραμύθια έχουν παραμεριστεί. Εξάλλου, η μορφή της διευρυμένης οικογένειας αποτελεί πλέον παρελθόν. Η εικόνα της γιαγιάς και του παππού πλάι στο τζάκι να αφηγούνται όμορφα παραμύθια υπάρχει μόνο στα βιβλία.
Παρ' όλα αυτά η παιδική λογοτεχνία ακμάζει και υπάρχουν πλέον πολλές επιλογές για όμορφα και διδακτικά παραμύθια. Εκτός αυτών, η Μυθολογία της Ελλάδας αλλά και η παράδοσή μας αποτελούν αστείρευτη πηγή άντλησης ιστοριών. Όπως έλεγε ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν , ο μεγαλύτερος παραμυθάς όλων των εποχών : “ Οτιδήποτε βλέπεις μπορεί να γίνει παραμύθι και μπορείς να βγάλεις μια ιστορία από οτιδήποτε αγγίξεις”.
Ας γίνουμε λοιπόν , όλοι μας οι γλυκές φιγούρες που θα τα ταξιδεύουν με τις όμορφες ιστορίες τους τα παιδιά σε μέρη μαγικά και ονειρεμένα!


“Υπάρχει τίποτα αληθινότερο από την αλήθεια; Ναι... το παραμύθι. Αυτό δίνει νόημα αθάνατο στην εφήμερη αλήθεια”
Νίκος Καζαντζάκης

Ο Δεκάλογος του Δασκάλου

Γράφει η Καραγγελή Κυριακή- Μαρία
Δασκάλα



Ο Δεκάλογος του δασκάλου
1. Μπαίνουμε στην τάξη χωρίς άγχος και νευρικότητα.
Όλα ξεκινούν από τη δική μας διάθεση. Αν αποβάλλουμε το άγχος και τη νευρικότητα που πιθανόν μας δημιουργεί η καθημερινότητά μας, το κλίμα στην τάξη μας θα γίνει ευχάριστο και περισσότερο ξεκούραστο για εμάς και τους μαθητές μας.
2.Γνωρίζουμε καλά τους μαθητές μας.
Γνωρίζοντας περισσότερα πράγματα για τον κάθε μαθητή μας μπορούμε ευκολότερα να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε στάσεις και συμπεριφορές μέσα και έξω από την τάξη. Έτσι εδραιώνεται και μια πολύ δυνατή σχέση μαθητή - δασκάλου που είναι απαραίτητη.
3.Τα παιδιά έχουν ανάγκη την ενθάρρυνση και τη στήριξή μας.
Δίνουμε κίνητρα για προσπάθεια σε όλους τους μαθητές ανάλογα με τις δυνατότητες τους. Δεν είναι όλοι οι μαθητές καλοί σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα αλλά όλοι έχουν ταλέντα. Ξεκινώντας από εκεί μπορούν να ξεδιπλώσουν έναν υπέροχο κόσμο δημιουργικότητας.
4.Τα παιδιά θέλουν να βλέπουν έναν χαμογελαστό δάσκαλο.
Δείχνοντας ευχάριστη και καλοπροαίρετη διάθεσηστους μαθητές μας δημιουργείται από την αρχή της σχολικής χρονιάς ένα κλίμα αγάπης και εμπιστοσύνης. Αν αυτό διατηρηθεί καθ' όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς μπορούμε να αποδίδουμε τα μέγιστα τόσο εμείς όσο και οι μαθητές μας.
5. Οι γονείς των μαθητών μας είναι οι ακούραστοι βοηθοί και συμπαραστάτες μας.
Ειδικά στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου, η μετάβαση από το ζεστό περιβάλλον του σπιτιού στο σχολικό χώρο οφείλει να γίνει με ήπιο τρόπο. Αυτό επιτυγχάνεται με τη συχνή επικοινωνία με τους γονείς των μικρών μας μαθητών.
6. Το χιούμορ και η υπομονή είναι τα βασικά εργαλεία της δουλειάς μας.
Το χιούμορ κατά τη διάρκεια του μαθήματος είναι εκτιμητέο από τους μαθητές και βοηθά να δημιουργηθεί ευχάριστο κλίμα . Έτσι αποφεύγουμε το μονότονο και κουραστικό βομβαρδισμό των μαθητών με νέες πληροφορίες.
7.Πάντα έτοιμοι ακόμα και για τα πιο δύσκολα.
Αν είμαστε προετοιμασμένοι για δύσκολες καταστάσεις τότε θα έχουμε την απαραίτητη ψυχραιμία να αντιμετωπίσουμε πιθανές κρίσεις με τον σωστότερο τρόπο.
8.Τα παιδιά ενθαρρύνονται στη μεταξύ τους επικοινωνία και το παιχνίδι.
Δεν μπορούν όλοι οι μαθητές μας να είναι κοινωνικοί και εξωστρεφείς.Όλοι όμως πρέπει να ενταχθούν στην κοινωνική ομάδα και φυσικά να νιώθουν ίσοι. Προσπαθούμε καθημερινα να υποβοηθούμε τις σχέσεις των μαθητών μας και να προλαμβάνουμε στάσεις που μπορούν να προκαλέσουν τον αποκλεισμό από την ομάδα ορισμένων μαθητών
9.Καθησυχάζουμε όλους τους μαθητές ότι θα είμαστε πάντα εκεί γι'αυτούς.
Οι μαθητές μας θέλουν να μας έχουν δίπλα τους και όχι απέναντί τους.Οικοδομώντας μια υγιή σχέση με τους μαθητές μας μπορούμε να μάθουμε πολλά από αυτούς. Μη ξεχνάμε ότι οι μαθητές είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι!
10. Τέλος, φροντίζουμε να έχουμε την καλύτερη σχέση με τους γονείς.
Η συνεργασία με τους γονείς είναι το μυστικό για μια εποικοδομητική σχολική χρονιά. Είναι αναμφισβητητο πόσο πολύτιμη είναι η βοήθειά τους.Μια καλή σχέση με το γονιό επηρεάζει θετικά και τον ίδιο τον μαθητή άρα η στάση του μαθητή απέναντι στο δάσκαλο, τη μέλετη στο σπίτι και το γονιό είναι εξαρχής υγιής.
Συμπερασματικά, ακολουθώντας μια όμορφη παιδαγωγική στάση θα διαπιστώσουμε σύντομα ότι ασκούμε το ομορφότερο λειτούργημα με επιβράβευση  παιδικά χαμόγελα και αγκαλιές! Εξάλλου, είναι ίσως το μοναδικό επάγγελμα στο οποίο θα γυρίζουμε στο σπίτι μας με λουλούδια στα χέρια.